(Hekayə)
Doğmaca vətənimdə,
Öz
elimdə, illaki,
Müsəlman arasında
Bağrım çatlar, ilahi!
Axşam saatları idi.Telefona
zəng gəldi. Dəstəyi qulağıma tutanda ərklə səslənən “alo, salam”dan köhnə
dostum Kamalın səsini tanıdım. Hansı ki, görüşmək üçün “burnumun ucu
göynəyirdi”. Hal-əhval, xoş-beşdən sonra bildirdi ki, məzuniyyətdədir, gəzməyə
rayona gələcək. Sevindim.
İki
gündən sonra görüşdük. Yayın qızmar günləri idi. Şəhərin boğucu istisindən
xilas, həm də bir qədər dincəlmək üçün özümüzü “təbiətin qoynuna” - istirahət
güşələrinin birinə verdik. Ətraf əzəmətli dağlarla əhatə olunmuş, zəngin meşə
örtüyü ilə çətirlənmişdi. Gözəl çimərliyi, sərin havası, cızbızxanası,
istirahətə gələn gözəl insanları ilə cənnəti xatırladırdı. Ətrafı gəzdikcə
içimizi çeşmə, çölümüzü şəlalə suyu ilə sərinlədikdən sonra yaxşı iştahaya
gəlmiş mədəmizin qayğısı ilə özümüzü
cızbızxanaya verdik. Yaranmış xoş ovqat, birgünlük olsa da, bizi həyatın bütün
qayğılarından kənar etmişdi.
Süfrə masasının arxasında yerimizi
rahatladığımız andaca cızbızxananın “bığıburma” xidmətçisi qarşımızda peyda
oldu. “Xoş gəlmisiz”dən sonra sərt, qaba kişi görkəmi ilə uyuşmayan bir “gözəlçə”
nəvazişilə menyunu təqdim etməyə başladı. Onun bu durumu, gətirəcəyi yeməkləri
həddindən artıq tərifləməsi nəinki xoş
ovqat yaratmırdı, əksinə, zəhlə tökürdü. O danışdıqca mən əsəbiləşir, az qala
”alə, rədd ol get də” deyəm. Bəlkə bunu özü də hiss eləmişdi. Bu anda “dana
basması” söhbətini araya atdı. Bildirdi ki, “dana basması” da var. “Cavan dana
əti qızarmış tavaya basılaraq qızardılır.Yaxşı ləzzəti var, hətta dırnaqsız
dana basmasından da dadlıdır” dedi. Çox danışmağından hirsim daha artsa da
fikrim ilk dəfə eşitdiyim ”dırnaqsız dana basması” ifadəsinə yönəldi: “görəsən
o nədir ki, “dana basması” ondan da dadlıdır?” Bu sualı beynimdə araşdırmağım,
artıq hirsimi xidmətçidən ayırmışdı. Bəlkə də onun çoxbilmişliyi idi ki,
qarşıma “sümük” ataraq, yeməkləri gətirməyə əkilmişdi. O vaxtdan, hələ indi də
ha araşdırsam da ”dırnaqsız dana
basması”nın nə olduğunu bilə bilməmişəm.Kamal da mənim, xidmətçinin qaba
görkəmindən, qadın “nəvazişi”lə cəfəngiyyatından əsəbiləşdiyimi hiss etmişdi.
Arada, əlini əlimin üstünə basmaqla, sanki “sakit ol” da demişdi. Yəgin etmişdi
ki, məni əvvəlki xoş ovqata ancaq möcüzə qaytara bilər.Bəlkə ondan idi ki, lap
çoxdan gördüyü “əcaib yuxu”sunu mənə danışmağa başladı.
“Yxuda gördüm ki, əngin və zəngin bir
meşənin içərisində olan bir taladayam. Tala meşənin günçıxan qıraq tərəfində
yerləşirdi. Çox da geniş deyildi. Talanın günbatan tərəfi təbiətin bütün
zənginlikləri-uca dağları, sivrim qayaları, hayqırıb kükrəyən çayı, dərələri,
sərin çeşmələri, əzəmətli palıd və digər ağacları, gül-çiçəyi ilə göz oxşayırdı.
Talanın günçıxan tərəfi sanki, təbiətin bütün zənginliklərindən məhrum edilmiş
cansız boz çöldən-qumlu səhradan ibarət idi. Göz işlədikcə sonsuz uzaqlara
uzanıb gedirdi. Sanki allah tərəfindən qarğınmış bir çöl idi.Tala yoluq bir
cücənin belinə bənzəyirdi. Üzərində ancaq kəsilmiş qocaman palıdların iri
kötükləri və bu kötüklər üzərində tək-tək göyərmiş pöhrələr görünürdü. Adama
elə gəlirdi ki, onlar da günçıxandakı səhradan əsən “qum küləkləri” qarşısında
bugün-sabahlıqdır.
Bu fikirdə ikən qarşımda uşaqlıq dostum
olan Şota peyda oldu. O, klarnet çalan idi. Çiynindən klarnet, boynundan isə
gürcülərin “şərab qədəhi” olan buynuz asılmışdı. Səliqəli geyinmiş, qırmızı
qalustuk bağlamış, toya gedənə oxşayırdı. Şota gözümün qarşısından ani qeyb
oldu. Bir azdan o, yeni qiyafada peyda oldu. (Yuxudur da, yuxuda belə şeylər
çox olur.) Şota idi, lakin əynində pələng dərisindən gödəkçə, çiynində ov
tüeəngi, boynundan ov heyvanlarının səsini çıxaran boru asılmışdı. Əllərində, ovladığı
bir cüt turac, bir cüt də cüllüt var idi. Heyrətləndiyimi görüb “ovdan gəlirəm”
dedi və bu əngin meşənin zənginliklərindən, xüsusən heyvanat aləmindən
danışmağa başladı.
“Bu meşədə, demək olar ki, allahın bütün
yaratdıqlarından vardır. Həm də çoxdur. İnsanlar ağıllı olduğundan onları
azalmağa qoymurlar. “Gözəllik aşiqi” olan bülbüldən “dağların tacı” məğrur
qartala qədər bütün quşlar, zərif dovşan, gözəllik simvolu olan ceyrandan sərt
lakin mərd aslana qədər bütün heyvanlar, zəhmətsevər bal arısı və qarışqadan “meşşan”
cırcıramaya qədər həşarətlər kifayət qədərdir” dedi. “Ovladığın quşlar “qırmızı
kitab”a düşənlərdir, bəs niyə onları ovlamısan?” dedim. O isə “burada “qırmızı
kitab” yoxdur, qanun-qayda var. Bu mövsümdə vu quşların hərəsindən bir cüt
ovlamağa hüququm var. Artıq vyrmamışam. Hələ rast gəlsəydi, bir qaban da
ovlamağa hüququm var idi.” dedi. Uşaqlıq dostum Şota ovladığı quşların
hərəsindən birini mənə verdi və yenidən qarşımdan qeyb oldu.
Bu zaman talanın yuxarı tərəfindən iki
nəfərin mənə yaxınlaşdığını gördüm. Biri qəsəbəmizin “uçaskovı”sı, digəri isə
onun “naçannik”i idi. “Uçaskovı”nın çiynində tüfəng, belində ovlanmış çöl
quşları ilə dolu olan böyük əsgər çantası asılmışdı. “Naçannik”in boynundan
“qırmızı kitab” asılmışdı. İkisi də yorğun, qan-tər içində idilər. Biri ağır
yükdən, digəri isə qarnının və peysərinin piyindən.
“Uçaskovı”
Şotanın verdiyi quşları əlimdən dartıb aldı. “Bunlar ki, “qırmızı
kitab”a düşənlərdir”deyib, üstümə qışqırdı. “Naçannik” isə “protokol yaz,
cəriməsini də al!” əmrini verdi. Bunlar da istəklərinə belə çatıb, qeyb
oldular. Yuxudur da...
Bütün bunlardan təngə gəldiyim üçün
içimdə evə getmək istəyi yaranmışdı. Yuxudakı evimiz talanın günbatan tərəfində
idi. Evə tərəf yönəlib talanın ortasına qədər gəlmişdim ki, qarşımda, hündür palıd kötüyü üstündə ucalmış bir
heykəl peyda oldu. O, insan heykəli olmasa da, insana bənzəyirdi. Palıd kötüyü
nə qədər uca və əzəmətli idisə, heykəl bir o qədər alçaq və cılız idi. İnsana
bənzəsə də, dalı,qabağı bilinmirdi. Başı elektrik dirəklərinə bərkidilmiş lnsan
skletinə bənzəyirdi. Gözlərinin yerindəki deşiklərdən başın içinin tamam boş
olması görünürdü. Guzey tərəfdən nisbətən “abırlı” görünürdü. Boynundan, adi
heykəllərdə olduğu kimi daşdan yox, adi parçadan olan qırmızı qalustuk
asılmışdı. Həmin tərəfə, nəyi isə vermək istəyən bir əl uzanmışdı. Çox baxdıqda
bu ovucda qızıl pul kisəsinə bənzər bir şey peyda olur, birazdan yox olurdu. Bu
vəziyyət həm də tez-tez təkrar olunurdu.
Heykəl güney tərfdən isə çox əcaib görünürdü.
O, həccə gedənlərin ziyarət zamanı ağ kəfənə bürünmələrini xatırladırdı.
Ağ kəfən daşdan idi, çat vermiş halda
olub, bədənə yovuşmurdu. Gövdədən həmin tərəfə, sanki göylərdən nə isə diləyən
iki əl uzanmışdı. Bu əllərdən fasilə ilə bala bənzər şirə damcılanaraq “postament”ə_palıd
kötüyünə tökülürdü. Yerdən bu şirəyə saysız- hesabsız həşarət, qurd, böcək daraşmışdı.
Bu mənzərəni seyr etdikcə, huşumu
itirdiyimi hiss edir, birazdan bunu adi həyat bilib özümə gəlirdim. Nəhayət,
yenidən evdə olmadığımı və evə getmək istədiyimi hiss etdim. Bərk həyacan
içində idim. Evə tərəf yönəldim. Bir addım atmışdım ki, qarşımda yeni heykəl
peyda oldu və məni geriyə- günçıxana itələdi. Günçıxan tərəfə getməkdən çox
qorxurdum. Qorxurdum ki, allahın qarğıdığı o bomboz qumlu səhrada susuzluqdan
mələşən quzğunlara yem ola bilərəm. Yenə evə tərəf yönəldim, yenidən, sonsuz
olaraq... həmin heykəllər ətrafımda peyda olub, məni geriyə_şərqə tərəf
itələdilər. Artıq “heykəllər meşəsi”ndə --daş “məngənəsi”ndə sıxılıb nəfəsim kəsilir,
huşumu itirirdim. Sonda dözə bilməyib var gücümlə bağırdım: “kömək
eləyiiiii...n.”
Bağırtımdan
oyandım. Huşum özümdə deyildi. Ətrafa boylandım, gözümə heykəl dəymədi. Ürəyim
bərk vururdu. Guppultusu bütün bədənimi atıb tuturdu. Huşum yavaş-yavaş özümə
gəlməyə başladı. Nə yaxşı ki, oyandığım məkan dörd divar arası-- yataq otağım
idi. Yox, əgər bu dörd küncün də birində bir büst olsaydı və oyananda gözümə
dəysəydi artıq mən o dünyalıq olardım. Heç bu yuxunu da sənə danışa bilməzdim,
dostum...”.
Kamal yuxusunu danışıb qurtardıqdan sonra “möcüzə deyilmi, dostum?” deyə əlavə
etdi. “Möcüzə olmağına sözüm yoxdur.
Amma mən oyaqlığımda da bu möcüzələri gündə görürəm də” dedim.
Kamal
yuxusunu danışıb qurtaran anda mən ürəkdən gülməkdə idim. O isə yuxusunu
danışanda da sanki yuxuda idi. “Oyananda” –başını qaldırıb mənim bu vəziyyətimi
gördükdə, əvvəlcə üzündə təəccüb göründü, bir azdan dodağı qaçdı, daha sonra
mənə qoşuldu və birlikdə xeyli ürəkdən güldük. O, əcaib yuxudan oyandığından, mənsə bu yuxudan aldığım böyük həzzdən sevinmişdik. Hər
ikimiz xoş ovqatda idik Hamıya xoş ovqat arzusu ilə.
Комментариев нет:
Отправить комментарий