Allah mübahisəli anlayış, din insan
uydurmasıdır
Ta qədimdən, hələ din anlayışı yox ikən,
insanın dünyanı dərk etmək cəhdindən, dynyanın materia və ruhdan ibarət olması
məlum olmuş, yaradan-allah (hər xalqın öz dilində, tanrı, boq və s.) anlayışı
meydana gəlmişdir. Dünyanı dərk etməyə cəhd edənlərdən ruhu ilkin-yaradan hesab
edənlər idealist, materianı ilkin, ruhun onun xassəsi olduğunu hesab edənlər isə
materialist adlanıblar. Fəlsəfə idealist və materialitlərin sonu olmayan
mübahisələrinin toplusundan ibarətdir. Bəzən, fəlsəfəni elmlərin “şahı”
adlandırırlar. Ondandır ki, filosoflar, bəzən, böyüklük iddiası ilə də qürrələnirlər.
Elm sona yetmiş (sübut-isbat olunmuş) mülahizələrin, mübahisələrin toplusudur.
Bu baxımdan, belə çıxır ki, fəlsəfə heç elm deyil. Bununla ağır bir yükün
altına girməyimi bilirəm. Lakin buna başqa tutarlı əsasım vardır.
Elmi-məntiqin son qənaətlərindən biri
ondan ibarətdir ki, “biri-birini inkar edən iki mülahizədən heç biri isbat
olunmayıbsa, onlardan heç biri üstünlüyə malik deyil”. İdealist və materialist
filosofların öz iddialarını sübuta yetirmə cəhdləri, minilliklər boyunca davam
etsə də, nəticəsiz qalmışdır. Ona görə də onlardan hər hansı birinə üstünlük
qazandırmaq cəhdlərinin də, məntiqi baxımdan, heç bir mənası yoxdur. Yaradansız
(allahsız) keçinə bilməyənlərin allah haqqında ancaq “allah varsa...”, eləcə də,
allahsız keçinmək istəyənlərin ancaq “allah yoxdursa...” başlanğıcı ilə
danışmağa haqqı vardır. İdealist və materialistlərin də ancaq biri-birini (nə qədər
ki, sübutları yoxdur) qınamamaqla, öz iddialarını sübut etməyə çalışmağa haqqı
vardır. Allah varsa da insan onu dərk etmək qüdrətində deyil. Çünki dünya hər
iki tərəfdən sonsuzdur. Allah varsa, o, dünyanın başlanğıcındadır. Başlanğıc
sonsuz olduğundan, ona yetmək mümkün deyil. İnsan dünyanı dərk etdikcə ancaq
allaha yaxınlaşa bilər, yetə bilməz. Obrazlı desək:
İnsan zəkası ilə
Dağı, zirvəni
aşır.
Dərk etdikcə
dünyanı,
Allaha
yaxınlaşır.
Dünyada fəlsəfi didişmələrin ən kəskin
vaxtlarında dərin zəka, elm adamlarından biri olan Eynşteyn (haqqında özgə cəhdləri
olsa da) fəlsəfi cərəyanlardan hansına məxsus olduğunu biruzə verməmişdir.
Çünki, o bilirdi ki, “ancaq riyazi düsturlarla ifadə oluna bilən mülahizə həqiqətdir”.
Materialist və idealist iddialarının isə riyazi düsturlarla ifadə edilə bilməsinə
heç yaxınlığı da yoxdur.
Din heç bir izahlı əsası olmayan insan
uydurmasıdır. O, idealizm üçün (Stalinin Lenin, itin çoban üçün olduğu kimi) ZORAKI
vasitə rolu oynayır. Din, mahiyyətində heç bir şüuri məntiq olmayan, insanın “mən
dedim, vəssalam!”-ına əsaslanan puç iddiasıdır. O, bir qrup insanın heqemon
üstünlüklərini, maddi rifahını təmin etmək istəyindən yaranmışdır. Bu cür
fırıldaqçılardan baqa, bəşriyyətə zərərdən başa heç bir faydası yoxdur. Onların
faydası da ancaq kütləyə vurduqları zərər hesabınadır.
Ateizm materializm yox, dinin özünə
qarşı törətməsidir. Ateizmin dini inkar etməkdən başqa iddiası yoxdur. O,
adinizm (bizim dildə) adlansaydı daha düzgün olardı. Ateizm materializm üçün
dinin idealizm üçün oynadığı rolu oynayır. Fərq ondadır ki, əgər din “istefa
verərsə” ateizm də öz-özünə olmayacaq.
Allah olsa da, olmasa da, insan təxayülünün
yaratdığı allah anlayışının insan üçün yalınız bir faydası vardır: son anda ona
ümid bəsləmək. Deyərdim ki, bu mənada allahı tanımayan yoxdur. Əli hər yerdən
üzülmüş hər bir insan son anda ancaq ona pənah aparır. Ancaq bunu, fəlsəfənin bəşəriyyətə
faydası hesab etmək düzgün olardı.
Dünyada
Lenindən böyük ateist olmamışdır. O, əsərlərinin
birində yzırdı: “dindarları iki qrupa ayırmaq lazımdır. Birinci, şəxsi mənafe
güdən fırıldaqçı dindarlar və ikinci, səmimi qəlbən inanıb ibadət edənlər.
Ateizm təbliğatı zamanı ikincilərin qəlbinə dəymək lazım deyil”. Bu, fəlsəfənin
insana ola biləcək faydasını qoruyub saxlamaq istəyindən irəli gəlmişdir. Cəmiyyətlərdə
fırıldaq, siyasət məqsədi daşımayan inancın bə ya inancsızlığın heş bir zərəri
yoxdur.
Комментариев нет:
Отправить комментарий